بازار خودرو ایران این روزها در سکوتی عمیق فرو رفته است. این رکود عمیق باعث شده است تا تقاضای مصرف‌کنندگان به صفر برسد. در نتیجه نبود تقاضا و قیمت‌هایی که از دید مصرف‌کننده گران محسوب می‌شوند، خودرو ارزش خود را به‌عنوان یک کالا سرمایه‌ای از دست داده است.
خودرو دیگر کالا سرمایه‌ای نیست
خودرو در ایران از دهه ۱۳۷۰ تاکنون، به‌عنوان یک کالا سرمایه‌ای شناخته می‌شد. این وضعیت در دوره‌های زمانی مختلف با توجه به شرایط بازار تقویت یا تضعیف شد اما درنهایت خودرو یک سرمایه برای مصرف‌کنندگان بود. اکنون کاهش چشمگیر قدرت خرید مصرف‌کنندگان و افزایش روزافزون قیمت خودرو، باعث شده است تا این کالا ارزش خود را به‌عنوان سرمایه از دست بدهد.
البته نباید تصور کنید که این وضعیت باعث کاهش قیمت خودرو شده است. خودرو همچنان گران است اما تقاضایی برای خرید آن وجود ندارد. به جز خودروهایی که ارزان‌قیمت هستند و نرخ آن‌ها کمتر از ۴۰۰ میلیون تومان تعیین می‌شود، فروش سایر خودروها به‌راحتی امکان‌پذیر نیست. با توجه به روندی که در بازار طلا و ارزهای خارجی شاهد آن هستیم، بعید به نظر می‌رسد مالکان حداقل در کوتاه‌مدت تصمیمی برای کاهش قیمت خودرو داشته باشند.
از سوی دیگر این وضعیت را باید به فال نیک گرفت. خودرو در اکثر نقاط جهان یک کالای مصرفی است و در کشورمان نیز باید همین نقش را داشته باشد. بنابراین در بلندمدت و با فرض ادامه وضع کنونی رکود، قیمت‌ها کاهش خواهند یافت یا آن‌که شیب افزایش قیمت‌ها کاهش می‌یابد و مصرف‌کنندگان می‌توانند بودجه خودشان را به این قیمت‌ها نزدیک کنند.
عوامل رکود و تحلیل کارشناسان
«مسیح فرزانه»، کارشناس صنعت خودرو وزارت صمت، چند عامل کلیدی را به‌عنوان رکود در بازار خودرو و خارج شدن اتومبیل از لیست کالا سرمایه‌ای مطرح می‌کند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.
- اثر رکود تورمی بر قیمت‌ها: برخلاف سال‌های گذشته، دیگر نوسانات قیمت ارز بر نرخ خودروها تأثیر ندارد. به‌دلیل نبود نقدینگی کافی در دست مصرف‌کننده، دیگر افزایش قیمت ارز بر نرخ خودرو تأثیر ندارد. در واقع رکود اقتصادی و کاهش قدرت خرید مصرف‌کننده، جلوی جهش قیمتی خودرو را گرفته است.
- افت جذابیت سرمایه‌گذاری در بازار خودرو: خودرو طی یک بازه زمانی چندماهه، جذابیت خود را به‌عنوان سرمایه از دست داده است. سرمایه‌گذاران نیز بودجه خود را به بازارهای طلا و ارز منتقل کرده‌اند. میانگین سوددهی خودرو در سال ۱۴۰۳ حدود ۲۵ درصد بوده است، درحالی‌که طلا و دلار در همین مدت سوددهی بین ۶۰ تا ۱۳۰ درصد را تجربه کرده‌اند.
- خروج خریداران واقعی از بازار: درحال‌حاضر به ازای هر ۱۰ فروشنده، تنها دو خریدار در بازار حضور دارند. خریداران تمایل چندانی به خرید خودرو ندارند و گروهی از فروشندگان نیز منتظر ثبات نرخ ارز هستند.