بازار خودرو ایران در دورهای کوتاه و بین سالهای ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۷، وضعیت ثبات نسبی را تجربه کرد. در این دوره خودرو به تدریج از یک کالای سرمایهای فاصله گرفت و به کالای مصرفی تبدیل شد. بااینحال بازگشت تحریمهای خودروسازی، وضعیت بازار و قیمت خودرو را برهم ریخت. این وضعیت از هفت سال گذشته تاکنون پابرجا مانده است. اکنون بررسیها نشان میدهد که قیمت خودرو طی هفت سال گذشته ۱۰ برابر شده است!
وضعیت بازار خودرو در ایران چنان عجیب شده است که گویا سرمایه مالکان خودرو دچار استهلاک نمیشود. افراد میتوانند برخی خودروهای محبوب همچون خانواده رنو تندر ۹۰ را به قیمت تقریبی ۱۰ هزار دلار بخرند، از آن برای چند سال استفاده کنند و سپس آن را به همان قیمت ۱۰ هزار دلار (با نرخ دلار جدید) بفروشند. این اتفاق درحالی رخ میدهد که برخلاف بازار خودرو ایران، بازار اتومبیلهای دستدوم در بسیاری از نقاط جهان با افت قابلتوجه قیمت خودروهای دستدوم شناخته میشود.
مقایسه قیمت خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی در بازه زمانی سالهای ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۳ نشان میدهد که قیمت برخی از این خودروها تا ۱۰۰۰ درصد رشد داشته است. به عبارتی قیمت این خودروها ۱۰ برابر شده است، آن هم در شرایطی که این خودروها به مدت هفت سال کار کردهاند!
قیمت خودرو در بلندمدت همچنان افزایشی باقی خواهد ماند
پس از چند سال وضعیت نابسامان تولید خودرو و همچنین ممنوعیت واردات خودرو، اکنون دولتهای سیزدهم و چهاردهم در تلاش هستند تا عرضه خودرو را به بازار افزایش دهند. تنها راه مدیریت این بازار آشفته، افزایش عرضه خودرو در بازار است تا این بازار به توازن برسد. برخی اقدامات مثبت گذشته اکنون نتیجه دادهاند. به عنوان مثال با ورود خودروهای خارجی از برندهای معتبر به بازار، کمتر کسی به خرید خودروهای خارجی قدیمی علاقه نشان میدهد.
بااینحال همچنان موانع بسیاری بر سر راه ایجاد توازن در بازار هستند. محدودیتهای ارزی، سختگیریهای سازمان استاندارد و ابلاغ دیرهنگام مصوبات مربوط به واردات خودرو، رسیدن به توازن در این حوزه را دشوار کرده است.
جدیدترین گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی نشان میدهد که قیمت خودروهای خارجی طی هفت سال گذشته به شدت افزایش داشتهاند. به عنوان مثال قیمت هیوندای توسان وارداتی در سال ۱۳۹۶ معادل ۱۶۲ میلیون تومان بوده است. بااینحال همین خودرو در مرداد ۱۴۰۳ و پس از هفت سال کار، چهار میلیارد و ۴۵۰ میلیون تومان قیمت خورده است! این تفاوت نشاندهنده رشد ۲۶۴۶ درصدی (۲۶ برابری) قیمت این خودرو طی هفت سال گذشته است.