در تقریباً یک سال تصدی «عباس علی آبادی» بر وزارت صنعت، معدن و تجارت، شاهد تمایل این وزارت‌خانه به واردات خودروهای برقی بودیم. هرکدام از خودروسازان و واردکنندگان در راستای پیروی از رویه جدید وزارت صمت، تصمیم گرفتند یک یا چند خودرو برقی را به سبد محصولات خود اضافه کنند. حتی کرمان‌موتور با همکاری مپنا، محصولی به نام اسکای ول ET5 را روانه بازار کرد که شاسی‌بلند تمام‌الکتریکی است.
بااین‌حال برنامه واردات خودروهای برقی مطابق پیش‌بینی‌ها انجام نشد. تاکسیرانان از بسیاری از خودروهای چینی که به‌عنوان تاکسی برقی وارد شده بودند، استقبال نکردند و شرکت‌های واردکننده مجبور شدند این خودروها را به‌جای اتومبیل‌های شخصی بفروشند. از بین تمامی خودروهای برقی چینی که برای استفاده در ناوگان تاکسیرانی به کشورمان آمدند، فقط سهول E50A به مرحله استفاده در سیستم تاکسیرانی رسید. این خودرو با نام KMC EJ7 شناخته می‌شود و البته کرمان‌موتور آن را به‌صورت خودرو شخصی نیز می‌فروشد.
واکنش مصرف‌کنندگان ایرانی به واردات خودروهای برقی چگونه بود؟
مصرف‌کنندگان ایرانی به‌دلایل مختلفی مانند نبود زیرساخت جایگاه شارژ و نداشتن اطمینان به چگونگی ارائه خدمات پس از فروش، درمورد خرید خودروهای برقی و پلاگین هیبریدی تردید دارند. علاوه‌براین، باتری خودروهای برقی پس از چند سال نیاز به تعویض دارد و این موضوع هزینه گزافی روی دست مالکان می‌گذارد. در واقع یکی از دلایل افت قیمت شدید خودروهای برقی دست‌دوم، هزینه‌های سنگین تعویض باتری این خودروهاست. در بازار ایران نیز که خودرو سرمایه محسوب می‌شود، کمتر کسی علاقه به افت ارزش سرمایه خود در بازه زمانی ۵ الی ۱۰ سال دارد.
مانند رویه واردات خودروهای درون‌سوز، بخش واردات خودروهای برقی نیز دچار تغییروتحول شده است. نخستین خودروهای وارداتی بازار ایران در مرحله جدید، محصولات چینی بودند اما به‌تدریج این رویه تغییر کرد و اکنون محصولاتی از هوندا، تویوتا و نیسان صدرنشین وارداتی‌ها هستند.
تغییر رویه واردات خودروهای برقی
این تغییر در بخش خودروهای برقی نیز مشاهده می‌شود. پس از ورود سری اول خودروهای الکتریکی با برندهای چینی، اکنون خودروهای الکتریکی جدید با برندهای معتبر در حال ورود به کشورمان هستند. هوندا ens1، تویوتا bZ4x و آئودی Q5 ئی‌ترون ازجمله این خودروها هستند. کوشاخودرو نیز محصولاتی نظیر کیا EV5 را در نمایشگاه خودرو مشهد ۱۴۰۳ معرفی کرده است.
این خودروها با برندهای معتبر خود برای مشتریان جذاب به نظر می‌رسند و ممکن است موجب تغییر سلیقه گروهی از مشتریان شوند. باوجوداین، معضلاتی در راه توسعه خودروهای برقی در ایران وجود دارند که در ادامه کوتاه آن‌ها را برمی‌شماریم:
نخست، زیرساخت شارژر در ایران هنوز گسترده نیست و به‌جز در چند نقطه از تهران و شهرهای بزرگ، جایگاه شارژ در دسترس مالکان خودروهای برقی قرار ندارد. مشخص نیست روند توسعه ایستگاه‌های شارژ نیز در آینده به چه شکل خواهد بود.
دوم، مصرف‌کنندگان ایرانی هنوز درمورد چگونگی ارائه خدمات به خودروهای برقی مردد هستند. واردات تعداد زیادی خودرو برقی توسط شرکت‌های مختلف، شانس ارائه خدمات کارآمد به تمامی آن‌ها را کاهش می‌دهد.
سوم، خودروهای برقی همچنان گران‌‌اند. در شرایطی که خودروهای وارداتی جدید با افت قیمت قابل‌توجهی مواجه شده‌اند، خرید خودرو وارداتی مدل بالا با موتور درون‌سوز برای مشتریان مقرون‌به‌صرفه‌تر به نظر می‌رسد.
چهارم، با روی‌کارآمدن دولت جدید، ممکن است برنامه‌های جدیدی نیز در زمینه واردات خودرو عملی شودِ بنابراین ممکن است واردات خودروهای برقی کامل متوقف شود یا برعکس، ورود این خودروها شدت بگیرد. نبود اطمینان درباره ادامه واردات این خودروها، مشتریان را برای خرید خودرو برقی وارداتی حتی با برند معتبر، مردد می‌کند.
کلام آخر
در پایان باید گفت حضور خودروهای برقی حتی به تعداد محدود، باعث می‌شود بازار خودرو ایران از یک‌نواختی خارج شود. همچنین گروهی از مصرف‌کنندگان که به این خودروها علاقه دارند، امکان دسترسی به اتومبیل محبوب خود را خواهند داشت. بااین‌حال برای آنکه خودروهای برقی حداقل ۱۰ درصد از سهم بازار ایران را در اختیار داشته باشند، نیاز به برنامه‌های جدی‌تری است. استفاده از تجربه موفق کشورهای اروپایی در این زمینه می‌تواند مفید باشد. این کشورها با ارائه یارانه برای خرید خودروهای پلاگین هیبرید و الکتریکی، مشتریان را به خرید آن‌ها تشویق می‌کردند. اجرای برنامه‌ای مشابه در کشورمان می‌تواند به رشد فروش خودروهای برقی کمک کند.